Elke Broadway producent kan je vertellen dat musical theater niet voor iedereen is. Net als elke West End theaterdirecteur. Tegenwoordig weten we dat alle soorten mensen genieten van complete shows... waarschijnlijk vanwege de grote verscheidenheid aan theater waar men van kan genieten. Wist je trouwens dat de schrijvers van Dr Who zich hebben laten inspireren door Phantom of the Opera bij het schrijven van die aflevering? Wist je ook dat Phantom een van Andrew Lloyd Webbers bekendste en meest geliefde musicals is?
Laten we zeggen dat je niet houdt van zweverige zang en snikkende violen en dat je echt niets voelt voor iets dat riekt naar West Side Story of Lion King. We gaan nog verder door te stellen dat er wat jou betreft geen verschil is tussen een opera, een operette en een musical - kortom, het hele spectrum van muziektheater is voor jou stom. Het is dus geen wonder dat je niet in de rij staat om kaartjes te kopen voor Cats of Fiddler on the Roof, maar je moet muziektheater beleven - ja, het is een belevenis.
De ambiance, de sfeer, het ingewikkelde combinatie van zang, beeld en daad, en hoe het zijn publiek aanspreekt op een mooi niveau... Superprof verzekert je dat er toneelschrijvers, producenten, regisseurs en zelfs af en toe een choreograaf zijn die shows maken speciaal voor mensen met een rock'n'roll hart.
Zullen we eens gaan kijken?
Het Ontstaan van de Rock/Pop Musicals
Je weet al dat muziek een onderdeel is van theaterproducties sinds dergelijke producties de samenleving vermaakten, duizenden jaren geleden. Je weet ongetwijfeld ook dat dit vermaak de afgelopen 200 jaar ingrijpend is veranderd. Het muziektheater is opgesplitst in vele verschillende soorten musicals, waarbij de rock/pop musical eind jaren '60 in de VS voet aan de grond kreeg.
Schrijfteams als Rodgers en Hammerstein (een van de belangrijkste componistenduo's van Broadway, onder meer bekend van The Sound of Music) geloofden dat theaterbezoekers het type waren dat een happy end en opbeurende melodieën wilde. In Engeland vervulden Noël Coward en Ivor Novello die rol.
Aan welke kant van de oceaan dan ook, het publiek bleek genoeg te hebben van dergelijke kost; de kaartverkoop liep aan beide kanten van de oceaan geleidelijk terug... tot Hair. Hair was schandalig! Hair was nieuw! Hair was een musical zoals er nog nooit eerder vertoond was. Het kwam met drugsgebruik, godslastering en een diverse cast. Het kwam als een onstuitbare kracht op Broadway, met een recordaantal van 1750 voorstellingen en stak daarna de oceaan over om het publiek in Londen te shockeren en te verbazen met bijna 2000 shows.

Hair was My Fair Lady op steroïden; in plaats van te verlangen naar iets dat 'lieflijk' zou kunnen zijn, vertelden de personages van Hair 'Enry 'Iggins precies waar de bus stopt en hoe ze erop moesten stappen. En toen braken ze die hatelijke fonograaf en gebruikten de stukken om een vuurtje te stoken. Kortom, Hair doorbrak de traditionele vorm van muziektheater en zette de sluizen van de stijl met zoveel overgave en plezier open dat showschrijvers op hol sloegen om de volgende vunzige, rauwe hit te bedenken.
Andrew Lloyd Webber volgde al snel met Jesus Christ Superstar - hoewel het, omdat er geen dialoog in voorkomt, meer een rockopera is dan een musical. Toch bewees het succes van Superstar definitief dat rockmuziek op het Londense toneel thuishoort (en ook op Broadway!).
Gedurende de jaren 70 bleven rockmusicals het publiek in vervoering brengen:
- The Wiz: Wizard of Oz revisited, deze keer met een levendige dans.
- Dreamgirls vertelt het verhaal van de begindagen van Motown; van deze musical werd later de gelijknamige film gemaakt.
- Grease: de opzwepende saga van het leven op een Amerikaanse middelbare school in de jaren 50
- Pippin verweeft geschiedenis met fictie
- Little Shop of Horrors - wie zou niet in vervoering raken van een vleesetende plant?
Little Shop brengt ons naar de jaren 80, een tijd waarin de rock- en popmuziek grote veranderingen onderging - de dood van de disco en de geboorte van de synthesizers; soms leek het alsof de muziek zelf niet meer wist welke kant ze op moest.
In al die beroering nam de populariteit van rockmusicals af. De jukebox-musical ontstond zo.
Het Verschil tussen Rock Musicals en Rock Opera
Elke opera is muziektheater, maar niet elke musical is opera - is dat zo?
Terwijl bovenstaande opzwepende shows het publiek in vervoering brachten en Tony Awards wonnen, werkte The Who aan Tommy, het fatalistische verhaal over een jongen die zogenaamd doof, stom en blind werd geboren. Zodra elke noot was geschreven en elk stuk gerepeteerd, nam de band het op en ging met de show op tournee. Zowel critici als het verbijsterde publiek wisten niet goed wat ze ervan moesten denken: sommigen waren enthousiast dat het een meesterwerk was en anderen waren er ronduit vijandig over.

Niettemin ging het verhaal een eigen leven leiden. Ondanks dat de band verkondigde dat het nooit meer gespeeld zou worden, trok het de aandacht van verschillende showontwikkelaars, die het voor het musicalpodium gingen bewerken. Wat Tommy tot een opera maakt is het gebrek aan dialoog.
In dezelfde geest komt The Wall, een ander onderzoek naar isolatie en emotioneel trauma. Ook hier vertelt de muziek het verhaal; er wordt weinig gezegd. Aan het eind van de voorstelling heeft het publiek alles meegemaakt, van het trauma van de oorlog tot het verpletterende schuldgevoel van mislukte relaties.
Zowel Tommy als The Wall zijn begonnen als conceptalbums, wat betekent dat elk nummer betrekking heeft op een overkoepelend thema.
Ontdek nu hoe de conceptmusical verschilt van conceptalbums.

Bekende Rock/Pop Musicals
Naast de tot nu toe genoemde shows is de lijst van rock- en popmusicals vrij lang en zeker goed gevuld. The Rocky Horror Show is een rock/pop sensatie geschreven door Richard O'Brien. Bedoeld als eerbetoon aan de B-klasse horrorfilms uit de jaren '30 met een beetje sciencefiction, heeft het sindsdien een cultstatus ontwikkeld. Chess, geschreven door Lloyd Webber medewerker Tim Rice met ABBA's Bjorn en Benny, beschrijft een schaakgevecht tijdens de Koude Oorlog. Het werd drie jaar lang gespeeld in Londen, maar mislukte op Broadway.
Toegegeven, het was grotendeels aangepast aan het Amerikaanse musicalpubliek. Het heeft toch zeker niet veel van zijn magie verloren bij het herschrijven... misschien hield het Amerikaanse publiek gewoon niet van het concept? Starlight Express maakte de lauwe ontvangst van Chess meer dan goed.
Deze Lloyd Webber/Stilgoe samenwerking staat momenteel op de achtste plaats op de lijst van langstlopende musicals, zowel op West End als op Broadway. Nog indrukwekkender: het is de meest succesvolle musical in Duitsland, die sinds 1986 onafgebroken draait in zijn eigen, speciaal gebouwde theater. Het verhaal is al miljoenen keren verteld: een stoommachine racet tegen nieuwere, slankere modellen in de hoop indruk te maken op Pearl, een eersteklas rijtuig... geen dubbele bodems!
De nieuwigheid van deze show is dat de acteurs niet alleen zingen en acteren, maar alles op rolschaatsen doen! Stel je voor: A Chorus Line of Mean Girls op rolschaatsen... dat zou een geweldige muzikale komedie zijn! Rent: als je niet tenminste van deze theatersensatie hebt gehoord, moeten we helaas concluderen dat je Tommy heet, of misschien Pink (van respectievelijk Tommy en The Wall). De inspiratie kwam van La Bohème, maar schrijver Jonathan Larson gaf het verhaal een moderne draai. Het eindresultaat is een cast van worstelende artiesten die het proberen te maken in New York's East Village, onder het schrikbeeld van AIDS.

Rent: Het begon op een klein podium in het theaterdistrict van Broadway, verhuisde uiteindelijk naar een groter podium en speelde 12 jaar lang. De musical won in 1996 de Tony Award voor beste musical en de Drama Desk Award voor beste regisseur. Het is jammer dat de heer Larson stierf voordat hij zijn prijs in ontvangst kon nemen; hij was pas 35 jaar oud. Wie weet op welke nieuwe musical hij ons had kunnen trakteren als hij niet zo vroeg was overleden? Als je de kans hebt gemist om een live-uitvoering van Rent te zien, kun je overwegen het te huren of te streamen. Het is geen filmmusical, maar een opname van de laatste keer dat het op Broadway speelde.
Ben je er nog steeds niet van overtuigd dat je ook een fan van musicals kunt worden? Moet er 'rock' in de titel staan om te geloven dat de muziek en de teksten rock-smaak hebben (of pop-smaak, zoals je wilt)? Probeer deze dan eens:
Rock of Ages: vaak meer beschouwd als een jukebox musical omdat de muziek niet speciaal voor de show is geschreven, bevat nummers van onder andere Twisted Sister, Pat Benatar en Styx. Er is een verhaal dat alle liedjes verbindt; in feite kan het ook worden beschouwd als een boek musical omdat de liedjes zo goed geïntegreerd zijn in het verhaal.
We Will Rock You - moeten we Queen nog noemen?
Bat Out of Hell: als een bijgewerkte versie van de klassieker Peter Pan in een post-apocalyptisch New York, heeft Jim Steinman zeker zijn doel bereikt. Hoewel deze show relatief kort draaide, won hij toch verschillende prijzen.
School of Rock: volgens de verhaallijn van de beroemde film schreef Andrew Lloyd Webber de muziek voor de toneelvoorstelling; JoAnn Hunter deed de choreografie. Raad eens? Het speelt nog steeds in West End, in het Gillian Lynne Theatre!
We willen niet te veel van de verhaallijn weggeven; misschien ben je inmiddels van gedachten veranderd en heb je besloten dat muziektheater inderdaad jouw ding is en wil je een kaartje kopen voor deze show!
Nu je graag meer wilt weten over het soort muziek en teksten dat nodig is om een grote Broadway-musical te maken, moet je onze lijst met revue-musicals bekijken...