Per definitie is een concept een abstract idee dat een tastbaar object kan worden. Vaak gaat het woord "concept" vooraf aan een woord dat iets uitdrukt waarmee we allemaal vertrouwd zijn. We hebben bijvoorbeeld allemaal wel eens gehoord van concept auto's, concept architectuur, maar hoe zit het met het concept musicals?
De eerste twee toepassingen van "concept" zijn gemakkelijk te begrijpen. Een conceptwagen is een fantastisch ontwerp, meestal onthuld op een autoshow, bedoeld om kopers naar dat merk te lokken, maar niet voor massaproductie. Conceptuele architectuur is vergelijkbaar, want het kan een prachtig bouwwerk zijn met prachtige effecten, maar zo'n huis zou niet praktisch zijn om op massale schaal te bouwen en te verkopen.
Deze twee voorbeelden tonen aan dat "concept" kan staan voor iets dat uniek is en nooit herhaald zal worden, een waar staaltje van originaliteit. Maar geldt dezelfde definitie voor artistieke projecten zoals musicals? Niet echt. Waarom niet?
Tot op zekere hoogte zijn alle musicals conceptueel, maar de conceptmusical is een ras apart. Laten we daarom in het artikel van vandaag samen ontdekken wat een conceptmusical is en enkele populaire musicals verkennen waarvan je je misschien niet realiseert dat het conceptmusicals zijn.
Om musicals beter te kunnen categoriseren heb je ons begeleidende artikel nodig, waarin de verschillen op een rijtje worden gezet.
Concept-Musicals Definiëren
Gewoonlijk heeft een verhaal een begin, een midden en een einde dat keurig aan elkaar geknoopt is met een plot. Of tenminste een lineaire weergave van de gebeurtenissen. De decors mogen dan weelderig zijn en de kostuums subliem, maar het voornaamste doel van deze theatervoorstellingen is een verhaal te vertellen waar hedendaagse mensen zich in kunnen vinden en hun vrienden over kunnen vertellen bij een kop koffie of een paar pinten.
Toch is het goed te vermelden dat conceptmusicals niet noodzakelijkerwijs een verhaal vertellen en geen lineair verloop kennen van begin tot eind. Het primaire doel van conceptmusicals is het verkennen van een thema of het overbrengen van een belangrijke boodschap aan het publiek.
Maar waarom zijn conceptmusicals populair geworden, en hoe hebben ze zich ontwikkeld? Bekijk de volgende subrubriek om het antwoord te ontdekken.
Hoe en Waarom Ontwikkelden Concept Musicals zich?
Vóór het midden van de 20e eeuw kon je zeggen dat er niet over conceptmusicals werd gesproken of zelfs maar een concept werd bedacht. Maar volgens historici en liefhebbers van het theater ontstonden conceptmusicals als genre in de jaren zestig. De jaren zestig in de Verenigde Staten, waar alle Broadway-producties vandaan komen, was een tijd van grote sociale onrust, onrechtvaardigheid en burgerlijke onrust.
Je zou kunnen zeggen dat schrijvers en componisten in die tijd veel te schrijven hadden!
In het midden en de tweede helft van de 20e eeuw werd het publiek moe van het steeds formelere aanbod van Rodgers en Hammerstein. Als gevolg daarvan ontwikkelden zij belangrijke musicals als The Sound of Music en The King and I.
Evenzo maakten Learner en Loewe, de briljante geesten achter My Fair Lady en Camelot, naam door verhalen op muziek te zetten, meestal met dezelfde onderwerpen van liefde en gerechtigheid en dezelfde vrolijke, feel-good stemming. De werken van Learner en Lowe en Rodgers en Hammerstein werden destijds zeer geprezen en hielpen mensen ontsnappen aan hun harde versies van de werkelijkheid; zij zullen voor altijd herinnerd worden als pilaren en legendes in de muziektheaterwereld.
Als gevolg van de schijnbaar repetitieve verhaallijnen ging het theaterbezoek echter langzaam achteruit. Toen The Fantasticks off-Broadway debuteerde, duurde het tot 1961 voordat er weer belangstelling kwam voor dergelijke theatervoorstellingen.
In datzelfde jaar werd het publiek getrakteerd op Stop the World - I Want to Get Off!, het merkwaardig vooruitziende verhaal van Littlechap, een man die nooit helemaal tevreden is met zijn leven. Het thema van beide shows was het bereiken van emotionele volwassenheid... als dat al mogelijk is bij zulke flamboyante musicals!
Stop the World - I Want to Get Off! en The Fantasticks vertelden niet zozeer een verhaal, maar presenteerden een reeks anekdotes aan elkaar geregen, en brachten een nieuwe smaak op het muzikale toneel die het publiek nog niet eerder had gezien. En, nou ja, ze hielden ervan.
Hoewel deze twee shows de term "conceptmusical" stevig vestigden als een legitieme formule voor de Amerikaanse musical, kwam het genre pas bijna tien jaar later echt van de grond, met de productie van Hair, waar we later in dit artikel dieper op in zullen gaan.
De introductie van de conceptmusical was een revolutie in de toneelwereld, die afbrak van de traditionele "glanzende", "altijd vrolijke", "ik heb geen zorgen in de wereld" stijl van muziektheater, die vaak te zien was in shows als Singin' In The Rain of Mary Poppins.
Conceptmusicals openden ook de deur voor een nieuwe generatie toneelschrijvers als Bob Fosse en Stephen Sondheim; deze mannen hebben de componisten van het muziektheater van de 21e eeuw sterk beïnvloed.
In de volgende hoofdstukken kijken we naar enkele van de meest erkende voorbeelden van conceptmusicals.
Hoe Verschillen Boek Musicals en Concept Musicals?
Aangezien er verschillende soorten musicals zijn in theaters over de hele wereld, vragen sommigen zich misschien af wat het verschil is tussen boekmusicals en conceptmusicals? Ongetwijfeld twee van de meest voorkomende genres van musicals, boekmusicals en musical concept shows, zijn uniek gestructureerd en hebben hun oorsprong op verschillende plaatsen.
Eerst en vooral hebben boekmusicals de neiging om de liedjes en musicalnummers te integreren met de hoofdactie. Ze streven naar realisme, en zijn grondig geïntegreerd van het begin tot het einde. Elk stuk uit een boekmusical komt voort uit de plot en zet het verhaal voort in plaats van het af te breken. Voorbeelden van geprezen boekmusicals die je wellicht herkent zijn Showboat, Guys and Dolls, en Oklahoma!
Aan de andere kant volgen conceptmusicals het plot niet op een gestructureerde manier, omdat het in veel gevallen niet bestaat en niet-lineair is. De makers achter conceptmusicals hebben een experimentele achtergrond en zijn meer gericht op het creëren van metaforen en ervaringen die een gestructureerd verhaal vertellen dat snel te volgen is. Conceptmusicals staan niet noodzakelijkerwijs in chronologische volgorde en als er al een plot is, dan flitst dat heen en weer naar het verleden en het heden.
Nu we de grondbeginselen van zowel boek- als conceptmusicals hebben bekeken, kunnen we benadrukken dat de belangrijkste verschillen liggen in het feit dat boekmusicals meer plotgericht en chronologisch zijn. Conceptmusicals daarentegen tonen een ervaring met minder plot om te respecteren.
Concept- en boekmusicals blijven populair, maar dreigen te worden vervangen door jukebox-musicals waar het publiek van de 21e eeuw dol op is omdat het mee kan zingen en mee kan bewegen op de beats.
Hoe verschilt de conceptmusical van de revue-musical?
Wat zijn Enkele Voorbeelden van Conceptmusicals?
Om een beter idee te krijgen van het genre conceptmusical, is het het beste om ze te identificeren en te kijken hoe ze conceptueel zijn. Laten we eens kijken naar de zes meest geprezen conceptmusicals aller tijden.
Hair: De eerste "Concept Musical"
De musical Hair, die voor het eerst tot leven kwam op het off-Broadway podium in 1967 en daarna op Broadway in 1968, wordt door veel deskundigen beschouwd als de eerste concept musical van betekenis.
Hair was een rock musical die veel voorkomende thema's verkende tijdens de hippie tegencultuur en seksuele revolutie van de jaren 1960. Bovendien kwamen veel van de liedjes in Hair voort uit de vredesbeweging tegen de Vietnamoorlog die eind jaren zestig in de Verenigde Staten woedde.
Hair werd door Gerome Ragni en James Rado geconceptualiseerd en omgezet in een boek en teksten. Hair was in die tijd zeer controversieel en het onderwerp en het gebruik van godslastering in de teksten van de liedjes, die werden ontwikkeld door Galt MacDermot, maakten het tot een musical als geen ander.
Hair wordt beschouwd als een conceptmusical omdat het geen plot volgt, maar in plaats daarvan veel metafoor en symboliek bevat en de dagelijkse angst en ervaringen tijdens de "peace and love" beweging weergeeft.
A Chorus Line: De Quintessential Concept Musical
Een van de populairste en meest geliefde musicals die ooit op Broadway te zien was, is A Chorus Line. Niet alleen zijn de liedjes goed geschreven, de muziek prachtig gecomponeerd en wordt er geweldig geacteerd, maar de show, A Chorus Line, blijft zo dicht bij de regels van concept musicals dat het door velen de meest "quintessentiële" concept musical wordt genoemd.
A Chorus Line ging in 1975 op Broadway in première en werd gecomponeerd door Marvin Hamlisch en geschreven door Edward Kleban. De musical draait om 17 Broadway-dansers die auditie doen voor een plek in het koor. Het idee van het toneelstuk en zijn metaforen maken het een perfect voorbeeld van een conceptmusical.
A Chorus Line is belangrijk voor veel artiesten uit de 20e en 21e eeuw, omdat de plot de gebeurtenissen bespreekt die de dansers hebben gevormd om in de podiumkunsten te willen werken en voor een groot publiek op het podium te willen staan.
De Broadway-musical uit 1975 won negen Tony Awards en een Pulitzer Prize for Drama. A Chorus Line was een groot kassucces en is wereldwijd op vele beroemde podia te zien geweest.
Cabaret: een Politiek Statement
Cabaret speelt zich af in 1931 in Duitsland en verkent de onderzijde van het leven in de Kit Kat Klub, met als achtergrond een gedoemde romance tussen een niet-Jood en een Jood terwijl de Nazi-partij haar greep op Duitsland versterkt.
De oorsprong van deze musical is ingewikkeld. John Masteroff vond inspiratie voor zijn boek in een toneelstuk getiteld I Am a Camera en The Berlin Stories, geschreven door Christopher Isherwood.
Hij versmolt beide verhalen tot een show met een nogal donkere ondertoon, waarvoor John Kander de muziek schreef en Fred Ebb alle liedteksten.
Terwijl het verhaal zich concentreert op de Amerikaan Cliff Bradshaw en zijn relatie met de Britse cabaretzangeres Sally Bowles, dienen de gebeurtenissen in de Kit Kat Klub om het publiek te herinneren aan de huiveringwekkende politieke ontwikkelingen van die tijd.
Cabaret werd in 1972 verfilmd tot een veelgeprezen en zeer populaire film die de carrières van Bob Fosse en Liza Minelli lanceerde.
Boekmusicals hebben vele namen; kijk hoeveel je er kent!
Chicago: Criminele Beroemdheden op het Podium
Het oorspronkelijke verhaal speelt zich af in Chicago tijdens de Roaring Twenties en is geschreven door verslaggeefster Maurine Dallas Watkins. Zij was aangesteld om het gerechtsgebouw te verslaan en verslag te doen van de rechtszaken die daar werden beslist, en haar satirische stuk putte uit enkele van de beroemdste zaken waarover ze voor de krant had geschreven.
Tegen de tijd dat Chicago naar Broadway kwam, was regisseur en choreograaf Bob Fosse goed ingeburgerd in muziektheaterkringen en bij velen bekend om zijn artistieke vaardigheden.
Fosse werkte opnieuw samen met Fred Ebb en John Kander. Bovendien maakte het creatieve team gebruik van de productiekennis van Harold Prince om een blitse, randschokkende onthulling van corruptie in het strafrechtsysteem af te leveren.
Ironisch genoeg, zozeer als de concept musical bedoeld was om de formule van eerdere musical genres omver te werpen, vestigde Chicago een recept voor toekomstige concept shows. Daarom was Chicago een keerpunt voor conceptmusicals in het midden van de jaren 1970.
De hoofdpersonen vervulden een dubbele rol: ze droegen bij aan het verhaal door middel van vertellingen, maar onthulden hun innerlijke zelf door middel van zang.
De Broadway-productie van Chicago, die aanvankelijk in 1975 begon en in 1996 een nieuw leven werd ingeblazen, is de langstlopende musicalrevival in de geschiedenis van Broadway. Bovendien heeft het meerdere prijzen gewonnen, waaronder Tony Awards voor beste regie en acteren.
Ook de filmversie was een prijswinnaar, aangezien deze in 2002 de prijs voor Beste Film van de Oscars kreeg en in hetzelfde jaar die voor Beste Musical bij de Golden Globes. Leer nu snel meer over filmmusicals.
Is West Side Story een Conceptmusical?
Hoewel deze musical dateert van vóór het tijdperk van conceptshows, wordt West Side Story beschouwd als een van de eerdere uitstapjes in dit genre.
Geïnspireerd door Romeo en Julia schreef Arthur Laurents het verhaal in 1957. Het kwam onder de aandacht van componist Leonard Bernstein, en al snel werd de grote Stephen Sondheim aangetrokken om de teksten voor alle liedjes te schrijven.
Bendes waren een relatief recent maatschappelijk verschijnsel, evenals openlijke uitingen van ontevredenheid en wrok jegens immigranten; West Side Story weerspiegelde daarom op briljante wijze de sociale problemen in bepaalde steden in de 20e eeuw in Amerika.
Terwijl het team een paar jaar eerder een samenwerking had voorgesteld die uiteindelijk niet doorging, kwamen nu alle elementen samen om een verhaal te vertellen dat alle makers tevreden zou stellen. Dus ging de groep aan het werk, en West Side Story werd gecreëerd.
De resulterende show blijft een uitblinker onder de Broadway musicals, wint meerdere prijzen en heeft wereldwijd op de meest illustere podia gespeeld.
Ironisch genoeg, voor een verhaal dat bedoeld was als een verhaal over verboden liefde tussen leden van rivaliserende etnische groepen, beschouwen fans en critici de affaire tussen Tony en Maria slechts als bijkomstig voor de algemene boodschap dat mensen met elkaar om moeten gaan en medeleven met elkaar moeten hebben.
Wist je dat de oorspronkelijke show, gechoreografeerd door Jerome Robbins, langer liep in Londen dan op Broadway?
Meer informatie over jukebox musicals vind je hier terug.
Is Cats een Conceptmusical?
Als er ooit een Broadway musical was die de geest van de jaren 80 weerspiegelde, dan was Cats het wel. Maar natuurlijk, als mensen aan Broadway musicals denken, zijn de eerste titels die in hen opkomen Cats of The Phantom of the Opera.
In de jaren 80 was de wereld eindelijk de ketenen van bezuinigingen aan het afschudden, vooral in het VK en de VS. Er was een terugkeer naar laissez-faire economie, grote overheden waren uit, en instanties hadden meer speelruimte om te functioneren zoals ze wilden.
In Oost-Europa en China vervaagde het communisme als een boze droom, omvergeworpen door de wil van het volk en de vrijbrief van de leiders. Zeker, er waren oorlogen, terroristen en zelfs Zwarte Maandag, de beurscrash van 1987 in Amerika die de economieën over de hele wereld in beroering bracht. Maar de jaren 80 vertegenwoordigden voor de meeste mensen een tijd van vrijheid, experimenteren en de opwinding van nieuwe horizonten.
Logisch dus dat een bizarre musical als Cats zijn plaats vond in de jaren 80. Het plot? Op een enorme hoop rommel speelt een groep katten hun fantasie uit. Daarna komen ze onder het maanlicht bijeen voor het Jellicle Ball om te zien wie dat kostbare extra leven krijgt.
Andrew Lloyd Webber bedacht een fantastische show, gebaseerd op een reeks gedichten van T.S.Eliot, die nog nooit eerder was vertoond. Katten waren overal, zelfs in het publiek!
Lloyd Webber, die nu als een van de generaties genieën wordt beschouwd, was al bekend van shows als Jesus Christ Superstar en Evita, die beide verhalen vertelden over personen die hadden bestaan. Met Cats waagde hij zich op het terrein van de fantasie en gaf ons aantoonbaar een van de populairste Broadway-nummers aller tijden, het majestueuze Memory.
Hij zou nog meer kassuccessen schrijven, zoals The Phantom of the Opera - die in première ging terwijl Cats nog steeds wereldwijd veel publiek trok.
Het belangrijkste is dat van alle producties van Baron Lloyd Webber Cats het muziektheater aantoonbaar heeft veranderd. Hoezo? Hoewel Cats kan worden beschouwd als een conceptmusical zonder lineair plot, beweerden veel theatercritici dat dit het begin was van een nieuw type musical: de megamusical.
Het publiek was het zat om gepreekt te worden en wilde niet bij alles wat ze zagen een metafoor vinden. Opnieuw, net als in de jaren dertig en veertig, wilde het publiek groot vermaak met prachtige muziek en aangrijpende teksten waar het zich in kon vinden.
Vanaf 2021 zijn de megamusicals van Lloyd Webber de te overtreffen producties, hoewel Hamilton van Lin Manuel Miranda wellicht de nieuwe favoriet van de millennials is.
Kortom, na het lezen van het artikel van vandaag bent u veel beter voorbereid op de vraag: wat is een conceptmusical? Samen met een correct antwoord kun je enkele voorbeelden van conceptmusicals noemen die de huidige producties van muziektheater over de hele wereld hebben gevormd.
Ontdek nu wat pop-rock musicals hun publiek te bieden hebben.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
