Het ontvangen van een Nobelprijs is een van de hoogste onderscheidingen die je in je leven kunt krijgen. Het is namelijk een prijs die enkel aan de slimste en meest vaardige denkers gegeven zullen worden.
De prijs is een erkenning van onmeetbaar talent en zal altijd worden uitgereikt aan iemand die een grote bijdrage geleverd heeft aan hun specifieke academisch veld of aan de mensheid als een geheel.
Er bestaan vijf categorieën waarvoor een Nobelprijs uitgegeven kan worden, en chemie is er een van!
Om in aanmerking te komen voor een Nobelprijs voor chemie, zul je normaal gezien een nieuwe manier moeten ontdekken om onderzoeken verder te zetten op een meer efficiënte manier. Een nieuw element of concept ontdekken is ook een goede manier om in aanmerking te komen voor deze prijs.
Het leven is zoals een fiets, om in evenwicht te blijven moet je blijven bewegen.
Albert Einstein.
Om je dit beter voor te kunnen stellen, hebben we enkele voorbeelden van de bijdragen van voorgaande winnaars van de prijs op een rijtje gezet. Voorgaande winnaars van de Chemie Nobelprijs hebben:
- Het element Radon ontdekt
- Het periodiek systeem uitgebreid
- Chemische hulpmiddelen ontworpen
Dit chemische hulpmiddel kon helpen om kanker onderzoek en bestrijding sneller te laten gaan. Ook kan men. hiermee beter bestuderen hoe andere organismen en levensvormen van binnen effectief werken.
Het is dus zeker niet jan en alleman die een Nobelprijs kunnen winnen. Je moet behoren tot de scherpste denkers van de hele wereld. Andere wetenschappers die deze prijs gewonnen hebben hebben theorieën die wereldwijd bekend zijn. Denk maar aan Albert Einstein of Marie Curie. Deze mensen hebben hun hele leven aan de wetenschap gegeven in de zoektocht naar een beter begrip van hun veld. Dit hebben ze uiteindelijk ook bereikt waardoor de wereld vandaag de dag er anders uit ziet!
Bron: Unsplash, Credit: Pawan
Nu je weet wat er voor nodig is om in aanmerking te komen voor een Nobelprijs van chemie te krijgen, willen we de spotlight zetten op een aantal van de eerste Nobelprijs winnaars! Voordat we dit echter kunnen doen, moeten we eerst uitleggen wat de Nobelprijs voor chemie is en hoe deze tot stand kwam!
Wat is de Nobelprijs voor chemie
De Nobelprijs is opgericht dor de man waar we ook de naam van de prijs aan te danken hebben: Alfred Nobel. De eerste Nobelprijs werd echter pas 5 jaar na zijn overlijden uitgereikt.
In 1901 was Jacobus Henricus Van't Hoff de eerste winnaar van de Nobelprijs voor chemie. Sinds dat jaar werd er ieder jaar op 10 december de chemie Nobelprijs uitgereikt. Deze datum is van groot belang aangezien dit de dag is waarop Alfred Nobel overleden is.
Alfred Nobel was een Zweeds wetenschapper, en ook een echt genie, die verschillende belangrijke ontdekkingen gedaan heeft. Zo was hij bijvoorbeeld de persoon die Dynamiet uitgevonden heeft. Voor de rest was hij nog een uitvinder, zakenman en veel meer.
Hij had dus een grote impact op wetenschappen gehad en voor zijn dood heeft hij al zijn rijkdommen aan de Nobelprijs Stichting gegeven. Deze donatie heeft er voor gezorgd dat de prijs vandaag de dag nog steeds uitgegeven kan worden. In zijn testament liet de wetenschapper weten dat hij verschillende prijzen wou hebben die enkel uitgereikt werden aan de mensen die, met hun uitvindingen of ontdekkingen, de grootste voordelen voor de mensheid van dat jaar voorzien hadden.
De donatie van zijn fortuin, wat nu ongeveer gelijk zou zijn met 198 miljoen dollar, heeft de prijs uitreiking dus eigenlijk van de grond gekregen. Deze begon verschillende jaren na zijn dood.
Hoe wordt de winnaar van de Nobelprijs Chemie gekozen?
Ieder jaar zal de winnaar van de Chemie Nobelprijs bepaald worden door een comité van vijf personen die verkozen zijn door de "Royal Swedish Academy of Sciences". Deze comité leden zullen moeten kiezen tussen wetenschappers die door hun collega's en andere wetenschappers genomineerd zijn voor de prijs.
De wetenschappers die het voorbij de eerste rondes van deze selectie maken, staan bekend als laureaten. De mensen die effectief genomineerd werden, worden geheim gehouden voor 50 jaar lang waardoor de ceremonie altijd een mysterieuze achtergrond zal hebben. Natuurlijk zijn er altijd nieuwsbronnen die de namen van potentiële winnaars uitbrengen, maar deze zullen nooit volledig bevestigd of afgewezen worden door het comité zelf!
Wie was de eerste Chemie Nobelprijs winnaar?
We hebben hem net al eens vernoemd, maar de eerste persoon die de Nobelprijs voor chemie ontving was een wetenschapper uit Nederland: Jacobus Henricus Van't Hoff.
Het kan zijn dat de reden voor het winnen iets te complex is als je zelf geen chemicus bent. Daarom proberen we het zo goed mogelijk uit te leggen.
De prijs werd aan Jacobus gegeven voor de ontdekking van de wetten van chemische dynamica en osmotische druk in oplossingen.
Ben je nog steeds mee?
Om het iets eenvoudiger op te sommen, maar zonder de ontdekking te verminderen, kunnen we zeggen dat de Nederlandse wetenschapper de Nobelprijs gewonnen heeft voor het leggen van de basis van de moderne theorie van chemisch evenwicht. Ook heeft hij zelf nog verschillende ontdekkingen gedaan in thermodynamica, chemische affiniteit.
Zijn werk heeft ervoor gezorgd dat de wetenschap naar het volgende niveau getild kon worden zodat andere wetenschappers hun onderzoek nog beter en eenvoudiger konden uitvoeren.
Een aantal van de eerste winnaars van de Chemie Nobelprijzen
Na de eerste uitreiking van de Nobelprijs voor Chemie, zijn er nog een aantal andere wetenschappers die in deze vroege jaren de Nobelprijs ontvangen hebben. De vooruitgangdie ze geboekt hebben gaan van suiker en proteïnes tot uitbreidingen van het periodiek systeem.
1902 - Hermann Emil Fischer (Duitsland)
Een jaar na de uitreiking van de eerste Nobelprijs chemie, nam Emil Fischer de prijs in ontvangst voor zijn werk met suiker en de implicaties die dat had voor het onderzoek naar eiwitten.
De Duitse scheikundige werkte samen met wetenschapper Fourneau om de synthese van "Dipeptide" te ontdekken waardoor ons begrip van eiwitten verder ontwikkeld werd.
1903 - Svante August Arrhenius (Zweden)
De eerste Zweedse persoon die de chemie Nobelprijs gewonnen had was Svante August Arrhenius. Hij bracht trots aan de naam van Alfred Nobel. Hij maakte namelijk verdere ontwikkelingen in hetzelfde veld als Alfred en staat vooral bekend om zijn "Elektrolytische theorie van dissociatie".
Enkele jaren voordat hij de Nobelprijs won, publiceerde hij een boek met de titel "Handboek van theoretische elektrochemie". Zelf had hij een grote belangstelling voor natuurkunde, het klimaat en verschillende elementen van de chemie zelf.
1904 - Sir William Ramsay (Britannië)
Een van de meest bekende Britse winnaars van de natuurkunde Nobelprijs is Sir William Ramsay. Hij is vooral bekend omdat hij de eerste Britse persoon was die de prijs mocht ontvangen.
Dit maakte zijn ontdekkingen echter niet minder veel waard. William is namelijk de wetenschapper die de ontdekking van de edelgassen gedaan heeft.
Dit is echter niet het enige waarom Sir William zo bekend is. Hij won, samen met John William Strutt, het dat jaar nog een Nobelprijs van een andere categorie. Zo won hij de Nobelprijs voor fysica voor de ontdekking van het element Argon.
1905 - Johann Friedrich Wilhelm Adolf Von Baeyer (Duitsland)
Adolf Von Baeyer won de Chemie Nobelprijs voor de ontwikkeling van organische chemie en de chemische industrie. De scheikundige maakte belangrijke ontwikkelingen en ontdekkingen door zijn onderzoek en werk aan organische kleurstoffen en Hydro-aromatische verbindingen.
De Duitse wetenschapper bouwde in die tijd een reputatie op als een van de beroemdste leraren in de organische Chemie. Dat is geen kinderspel!
1906 - Henri Moissan (Frankrijk)
Henri Moissan nam in 1906 de Nobelprijs voor chemie in ontvangst als beloning voor zijn onderzoek en ontdekking van het element fluor en voor de adoptie in dienst van de wetenschap van de naar hem vernoemde elektrische oven.
De Franse chemicus deed ook onderzoek naar verschillende mineralen en zouten, wat hem uiteindelijk tot de ontdekking van het element fluoride leidde. Vervolgens ontwikkelde hij een oven die een elektrische boog als warmtebron gebruikte. Dit was zeer indrukwekkend aangezien de oven een temperatuur van 3500 ºC kon bereiken terwijl geen enkele andere oven boven de 2000 ºC kon.
Winnaars van Nobelprijzen per land
Het hebben van parate kennis is altijd handig wanneer je vaker deelneemt aan quizavonden. Weet je bijvoorbeeld hoeveel Belgische wetenschappers een Nobelprijs gewonnen hebben?
Waarom zou je niet naar je volgende quizavond gaan met een arsenaal van verschillende feiten over de Chemie Nobelprijs winnaars en hun land van afkomst!
We beginnen met het land dat de meeste Nobelprijzen in de geschiedenis gewonnen heeft: De Verenigde Staten van Amerika. Ze hebben in totaal rond 411 keer de Nobelprijs gewonnen!
Het land dat op de tweede plaats staat is het Verenigd Koninkrijk met 137, gevolgd door Duitsland met een 115 Nobelprijs winnaars, waar de prijs van Albert Einstein dus ook bij behoort.
De volgende plaatsen in de lijst zijn:
- Frankrijk
- Zweden
- Rusland
- Japan
- Zwitserland
Deze landen hebben elk rond de 30 Nobelprijzen. Op vlak van chemie is het zeker de verenigde staten die aan de top staan met meer dan 70 Nobelprijzen voor dit veld. Hierna staat het ongeveer gelijk tussen Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
Desondanks, bestond voor de Nobelprijs van 2020 een geschil omtrent de winnaars van de prijs.
Bron: Unsplash, Credit: Vedrana
Wil je meer te weten komen over deze wetenschappers of wil je graag kennismaken met de theorieën die ze uitgebracht hebben? Dan raden we aan om een aantal uur privéles te volgen bij een privé leraar van Superprof.
Op het online platform vind je verschillende leerkrachten die ook privéles kunnen geven voor andere wetenschappen zoals fysica of biologie en de geschiedenis rond de Nobelprijs van scheikunde?! Wacht dus niet langer en kom er vandaag nog alles over te weten.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
