Leren schaken zou bovenaan je verlanglijstje moeten staan. Maar waarom? Schaken is niet alleen een leuke hobby, maar het is ook een fantastisch spel waarmee je waardevolle vaardigheden verwerft, vaardigheden die je ook in andere aspecten van het leven kunt toepassen.
Door te leren schaken zul je werken aan vaardigheden aan zoals:
- Beter problemen oplossen
- Strategisch denken
- Geduld oefenen
- Creatiever worden
Ook zul je bij het spel altijd een tegenstander hebben, waardoor je beter mensen zult leren lezen en je je kunt verplaatsen in de gedachtegang van de tegenstander. Leren schaken is dus ook zeer voordelig om je intuïtie en mensen kennis een boost te geven!
Het schaakspel is niet zomaar een tijdverdrijf. Je kunt er zeer waardevolle denkvermogens mee verwerven of bestendigen.
Om zoveel mogelijk mensen aan te moedigen om te leren schaken, hebben we in deze blog enkele essentiële regels van het schaakspel op een rijtje gezet. We vertellen je ook hoe je die kunt toepassen om wedstrijden te winnen en volop te genieten van een van 's werelds oudste spelen.
De regels van het schaakspel
De regels van het schaakspel worden opgesteld en beheerd door de FIDE of de wereld schaakbond. Een beginner moet het spel helemaal begrijpen om het effectief te kunnen spelen. De FIDE probeert de schaakregels te handhaven en ervoor te zorgen dat ze in elk land gelijk zijn.
Het leven is een soort schaakspel, waarin we vaak punten te winnen hebben en talloze tegenstanders het hoofd moeten bieden.
Maar wat zijn nu de specifieke regels van het schaakspel? Daarom bekijken we nu de schaakregels in de volgorde waarin amateurs ze het best leren.
Het bord opstellen
Om correct te kunnen schaken moet het bord worden opgesteld volgens de regels. De speler moet ervoor zorgen dat het schaakbord zo wordt geplaatst dat beide spelers rechtsonder een wit vlak zien. Daarna worden de schaakstukken op de eerste twee rijen geplaatst in onderstaande volgorde:
- De acht pionnen worden op de tweede rij geplaatst,
- De twee torens worden in de hoeken van het bord geplaatst,
- De twee paarden worden naast de torens geplaatst,
- De twee lopers gaan naast de paarden staan,
- De dame wordt op haar bijbehorende kleur geplaatst (zwart of wit),
- De koning wordt naast de dame geplaatst op het overgebleven veld.
Elke speler heeft dus 16 stukken, die iedere keer op dezelfde manier opgesteld moeten worden. Als beginnend schaker kun je deze lijst best even opschrijven zodat je de opstelling goed kunt onthouden.
Nu je klaar bent voor je eerste spel, moet je ook nog weten dat Wit altijd de eerste zet mag doen!
De bijzondere spelregels van het schaken
Zoals bijna alle spellen kent het schaakspel enkele regels die aanvankelijk misschien niet logisch lijken. In werkelijkheid werden ze echter ingevoerd om het spel spannender en aangenamer te maken. Als je de speciale spelregels kent, vergroot je je kansen om belangrijke wedstrijden te winnen. Hieronder volgen drie unieke en essentiële regels die nader bekeken moeten worden:
- Rokade: De enige zet waarbij een speler 2 stukken van dezelfde kleur mag verplaatsen. (Koning en toren)
- En passant slaan: Een zet waarbij een pion geslagen mag worden nadat deze langs een pion van de tegenstander komt te staan. Dit kan enkel 1 zet nadat de pion langs de andere pion komt te staan.
- Promotie: Als je met je eigen pion aan de andere kant van het schaakspel komt te staan, zul je deze mogen promoveren tot een ander schaakstuk. Zo kun je ervoor kiezen om een extra toren, paard, loper of dame te krijgen.
Regels van het eindspel
De laatste stappen van een partij worden meestal voltooid met schaak en schaakmat. Hier zullen we later in deze blog dieper op in gaan. Er zijn echter enkele alternatieve methoden om een schaakpartij te beëindigen die veel beginnende spelers wellicht niet kennen. Zoals? Op de volgende lijst vind je een paar extra eindspel regels:
- Opgeven
- Dode stelling
- Remise
- Vlagval
We moeten hierbij vermelden dat de eerder genoemde regels bedoeld zijn voor privé-schaakpartijen onder vrienden en familie. De schaakregels worden enigszins aangepast als er op een competitieniveau wordt gespeeld. Zo zijn er kleine aanpassingen aan de volgende regels:
- De beweging van de stukken
- Pièce touchée
- De tijdsduur van de partij
- Schaaknotatie
- Specifieke onregelmatigheden
- Het gedrag onder tegenstanders
Is het je opgevallen dat we de regels van hoe elk schaakstuk beweegt, hoe stukken geslagen worden en de regels van een schaakmat niet behandeld hebben? Wel, dat komt omdat we in de volgende paragrafen dieper ingaan op die regels!
De verschillende schaakpionnen bewegen
Een schaakbord is geen statisch gegeven. Het smeekt om bespeeld te worden en de stukken willen zich zodanig bewegen dat je uiteindelijk als winnaar uit de bus komt.
Er zijn zes soorten stukken in het schaakspel:
- Pion: er zijn acht pionnen op een schaakbord, elk met een numerieke waarde van één,
- Loper: elke deelnemer begint met twee lopers, deze hebben een waarde van drie punten,
- Paard: er zijn twee paarden en, net als de loper, hebben ze elk een totale waarde van drie punten,
- Toren: de toren is een belangrijk schaakstuk, in totaal vijf punten waard, er zijn er twee bij het begin van het spel,
- Koning: de koning moet tijdens het spel beschermd worden om te voorkomen dat je schaakmat komt te staan; de koning heeft echter geen numerieke waarde.
- Dame: het meest cruciale schaakstuk is de dame, ze is negen punten waard en moet te allen tijde beschermd worden.
Elk van deze stukken heeft dus eigen punten die opgeteld moeten worden, maar een schaakspel zal ook gewonnen kunnen worden door een "Schaakmat" situatie!
Nu je weet wat de waarde van elk stuk is en hoeveel stukken er op een schaakbord komen te staan, kunnen we je ook vertellen hoe elk van deze stukken over het bord verplaatst moet worden. Laten we een kijkje nemen!
Een van de schaak stukken verplaatsen
De pionnen hebben de minste kracht, maar toch bewegen ze op vreemde manieren. Zo gaat een pion vooruit op het bord, maar slaat het andere stukken diagonaal. Bij hun eerste zet mogen pionnen twee velden opschuiven; daarna mogen ze nog maar één veld opschuiven.
Hoe een paard zich verplaatst
Het paard is uniek en is ook het enige schaakstuk dat zich over andere stukken kan verplaatsen. Paarden verplaatsen zich ook twee velden vooruit of achteruit en daarna kunnen ze nog een vakje naar links of rechts, net als een "L" in een hoek van 90 graden.
Het verplaatsen van een loper
De loper kan zoveel velden vooruit als hij wil, maar er zijn enkele uitzonderingen. Zoals? De loper mag alleen diagonaal vooruit bewegen en mag alleen verplaatst worden op de velden met de originele kleur.
Een toren verplaatsen
Aangezien er twee torens zijn, worden ze het best tegelijk gespeeld, zodat hun zwaktes gecompenseerd worden. Torens kunnen vooruit, achteruit en opzij bewegen. Maar ook zover als de speler wil.
Hoe een koning zich verplaatst
De koning is cruciaal. Als de koning gevangen zit, eindigt het spel. Hij kan echter geen speciale bewegingen maken en kan slechts één veld tegelijk vooruit.
De dame verplaatsen
De koningin mag nooit door haar stukken heen bewegen, en hoewel ze oppermachtig is, kan ze maar één keer tegelijk verplaatst worden. De koningin kan vooruit in elke rechte richting:
- vooruit
- zijwaarts
- achteruit
- diagonaal
Stukken slaan en schaakmat
Voor mensen die net leren schaken zijn er wellicht enkele specifieke woorden die ze nog niet kennen. Zo kunnen de termen slaan, schaak, en schaakmat misschien merkwaardig klinken, aangezien ze niet gebruikt worden in alledaagse gesprekken.
Het woord "slaan" moet je vanaf het begin al leren, het is namelijk de handeling waarbij je de stukken van je tegenstanders neerslaat en ze van het schaakbord haalt. Tijdens het spel zullen beide tegenstanders af e toe slaan, om zo dichter bij de koning te kunnen schaken en hem in de val te lokken.
Om te slaan verplaatst je je stukken naar het stuk van de tegenstander en neem je diens veld in.
Hieronder volgen enkele tips die beginnende schakers kunnen helpen om de schaakstukken van hun tegenstander efficiënter te slaan:
- Ken de spelregels: om beter te worden moet je uiteraard de spelregels kennen die je de mogelijkheid geven om de stukken van je tegenstanders te slaan. Je leert dit door bijvoorbeeld boeken te lezen, YouTube video's te bekijken en blogberichten over schaken te lezen.
- Oefen regelmatig: om beter te worden, moet je natuurlijk veel oefenen. Vooral in het begin raden we je aan om elke dag tegen jezelf, de computer of een medespeler te spelen. Als je de tijd neemt om je schaakspel op te krikken, zul je de verschillende manieren waarmee je schaakstukken te pakken krijgt uitproberen en beter voorbereid zijn op je volgende spel.
- Ken de stukken: als de de zetten en de waarde van elk schaakstuk kent, zul je betere beslissingen kunnen nemen. Zo zul je bijvoorbeeld inzien dat een paard inruilen voor een loper een logische zet is en dat de veiligheid van je dame de hoogste prioriteit heeft. Een intelligente schaker wil zoveel mogelijk waarde van de tegenstander kunnen neerslaan.
Deze adviezen zullen beginnende schakers zeker helpen om hun schaakspel te verbeteren. Om te winnen moet je echter weten hoe je iemand schaak kunt zetten of schaakmat bereikt.
Schaak gebeurt als de tegenstander de koning aanvalt met een van zijn stukken. Nadat een schaak is ingeleid, zijn er drie mogelijke zetten waarmee een speler kan ontsnappen. Als een tegenstander zijn koning echter niet uit de schaak stelling kan halen, wordt hij schaakmat gezet, en is het spel afgelopen.
Een schaakmat betekent het einde van een schaakpartij, vermits er een winnaar en een verliezer is. Hoe slecht je ook gespeeld hebt, je wint het spel uiteindelijk met een schaakmat!
Er zijn verschillende manieren om schaakmat te bereiken. Om schaakmat te bereiken, kunnen beginners enkele strategieën leren. Dit doe je bijvoorbeeld door regelmatig te oefenen of meer informatie op te zoeken.
Hieronder volgen enkele van de talrijke schaakzetten die schakers kunnen uitvoeren:
- Schaakmat met twee torens,
- Schaakmat met koning en dame,
- Schaakmat met koning en een toren,
- Arabisch mat
- Narrenmat
- Mat achter de paaltjes
- Stikmat
- Anastasia's mat
- Epaulettenmat
- Boden's mat
- Operamat
- Blackburne mat
- Morphy mat
Om af te ronden moeten we natuurlijk zeggen dat, om een succesvolle schaker te worden, je ontzettend veel moet oefenen en de regels goed moet kennen. Je hoeft echter geen genie te zijn om goed te kunnen schaken. In plaats daarvan moet je er voldoende tijd aan te spenderen. Wil je op een spelende manier de regels van het schaken beter onder de knie krijgen? Dan kan een leraar van Superprof je zeker helpen! Wacht niet langer en plan vandaag nog een eerste les in.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
Met veel interesse heb ik dit artikel gelezen, ik hoop de het nog verder gaat …….
Beste Leo, Bedankt voor jouw reactie! We werken hard aan meer content, dus houd de website in de gaten. Groetjes, Liora